?Żołnierze Wyklęci?

ZAPORA (2)

 Józef    Franczak   ps.  Lalek,Laluś  urodził się  25 maja 1918 roku  w Kozicach Górnych  niedaleko Lublina .Rodzice. Ojciec Stanisław i matka  Antonina z domu Nowak  mieli  sześcioro  dzieci  oraz  prowadzili gospodarstwo rolne. Skończył  szkołę  powszechną w Piaskach . Następnie   ukończył   Szkołę  Podoficerską   Żandarmerii  w  Grudziądzu , po której  rozpoczął  służbę  zawodową  w Równem na Wołyniu . W czasie kampanii wrześniowej  walczył na Kresach  Wschodnich . Dostał   się do  niewoli  sowieckiej  z której  uciekł  i  wrócił w rodzinne  strony i  związał  się  z powstającym  podziemiem.Józef  Franczak  najpierw  został  dowódcą   drużyny , a potem  plutonu   III  Rejonu Obwodu  Lublin  AK. W  sierpniu  1944  zostaje wcielony  do Ludowego  Wojska . W  Kąkolewnicy , gdzie  stacjonował jest świadkiem skazywania na śmierć  przez  polowy sąd  kolegów z  AK.  Zdezerterował w styczniu  1945  roku  i  udał  się  na  wybrzeże gdańskie , gdzie w Sopocie  pracował  w sopockiej Spółdzielni  Marynarzy. Na przełomie 1945/1946  roku  wrócił  w rodzinne  strony i  związał się z ugrupowaniem   major Hieronima   Dekutowskiego  ps. Zapora . W czerwcu  1946  roku bawiąc się na weselu  w Chmielniku  zostają  otoczeni  przez  żołnierzy  UB .Ale partyzanci  uciekają  i rozbrajają ubowców .Dwa miesiące  póżniej   do  kwatery w której  przebywał przychodzą dwaj  milicjanci których  likwiduje. Prawdopodobnie   na początku  1947  roku  związał się  z  ugrupowaniem  kapitana Zdzisława  Brońskiego  ps. Uskok  gdzie  został dowódcą jednego   z patroli ,dwoma pozostałymi  zostali por. Stanisław  Kuchcewicz  i  st.sierż. Walenty    Waśkowicz ps.Strzała . Franczak  zbierał  informacje o pracy UB  na terenie Lubelszczyzny Patrol  Franczaka  wpadł w zasadzkę niedaleko wsi  Cyganka  i tylko on wyszedł z niej bez    uszczerbku ./  maj 1948 roku / .

  W  Boże  Narodzenie  1948  roku  w sklepie  w Waganowicach wdał się w strzelaninę    z  milicjantami  i został  ranny w brzuch .  W czasie rekowalesceni    samobójstwo popełnia dowódca   Lalka   por. Broński ps. Uskok otoczony przez   żołnierzy UB i MO .  Ostatnim  dowódcą  Lalka  był  ppor. Kuchcewicz  z którym  utrzymywał  bardzo lużny    kontakt .Do  lutego  1953  roku działają ostatni  partyzanci  Uskoka  ,  ginie pod  Mlawą patrol  por. Wacława Grabowskiego ps. Puszczyk .Z   nocy  2 na 3  marca  1957  roku koło   Łomży   ginie  ppor. Stanisław  Marchewka ps. Ryba . W  lutym  1959  roku koło Leżajska zostaje   aresztowany    Michał    Krupa    ps. Wierzba   żołnierz    oddziału    Józefa       Zdzierskiego ps. Wołyniaka , a po jego  śmierci  Adama Kuszy  ps. Garbatego . Sąd  w  Rzeszowie  skazał  Wierzbę  na  15  lat  więzienia z którego wyszedł    w 1963  roku .   W  nocy  z  2 na 3  marca  1957   roku   niedaleko    Łomży  ginie   ppor.    Stanisław Marchewka  ps. Ryba  . W  grudniu   1961  roku    zostaje   aresztowany  Andrzej      Kiszka  ps. Dąb który  był partyzantem  oddziału  Franciszka  Przysiężniaka  Ojca   Jana .  Sąd  Wojewódzki    w Lublinie  skazał go na dożywotnie  więzienie .   Sąd  Najwyższy  złagodził  do  15  lat  więzienia . Dąb  wyszedł  z  więzienia   w  1971 r. Franczak  związał się z  Danutą  Mazur jak  wspominała :   spotykali  się   wieczorami  w polu  brała  z sobą  chustę  z jedzeniem .Najpierw  były to spotkania  krótkie .Danuta  przekazywała   informacje  co dzieje się  w terenie  póżniej   te spotkania  zamieniły się    w randki .   W  styczniu 1958  roku urodził mu się  syn   Marek .   Odwiedzał  syna   nocą   Syn  nie znał ojca .ś lubu  nie mogli  wziąść  ponieważ  księżą  bali   się  prowokacji   przygotowanej  przez   UB .  Jego  najbliżsi  a szczególnie  Danuta Mazur prosili  aby  się   ujawnił .  Wiosną  1956  roku miał   w Lublinie  spotkanie  z  mecenasem  Rachwaldem .    Mecenas   stwierdził  ,że    dostanie   minimum  dożywocie .   Franczak   wszystko   to  przemyślał , ale się nie przemógł   i został   dalej   w  konspiracji.  Na  potwierdzenie  swojej decyzji   zarekwirował ambulans  pocztowy  w którym  było   108  tys. złotych    W  styczniu  1959  roku postrzelił   Mieczysława  Lipskiego  oficera  KW  MO  w  Lublinie . Poszukiwania   nasiliły się  w 1961  roku i  oznaczono je  kryptonimem       POŻAR  i  dotyczyły  głównie  rodziny  Franczaka  .Instalowano  podsłuchy  ,inwigilowano,szukano  konfidentów .  Służby próbowały również przekupić   małego  Marka  . W  styczniu  1963  roku udało się  funkcjonariuszom   KW  MO   w  Lublinie znalezienie odpowiedniej  osoby .  Został nim  bratanek ojca  narzeczonej  Franczaka  / Danuta Mazur   Stanisław  Mazur . Na polecenie  SB zaczął  bywać  w  rodzinnej  wsi   i  w sierpniu 1963   spotykał się  z Lalkiem . Stanisława  Mazura  zaopatrzono  w  sprzęt  podsłuchowy ale  sprzęt   zawiódł.Ale  Mazur  zapamiętał  numery  rejestracyjne  motoru  którym    przyjechał  Lalek .   Znaleziono  właściciela motoru  był nim  Wacław  Becia  z  Majdanu Kozic  Górnych  .Jego  ostatnie  chwile  wg. Raportu   SB  wyglądały  tak : Okrążenia zabudowań  Becia Wacława dokonano  z podjazdu przez  grupę  operacyjną    ZOMO  składającą się z  35   funkcjonariuszy  doprowadzonych do meliny przez  dwóch  oficerów  SB .Z  chwilą okrążenia  zabudowań  Franczak  wyszedł ze  stodoły ,pozorując gospodarza rozważał  możliwość  wyjścia z obstawy  , a gdy został wezwany  to chwycił  za broń   z którego oddał kilka strzałów .W  sytuacji grupa likwidacyjna  ZOM   przystąpiła  do  likwidacji .Franczak mimo  wzywania go do  zdania  broni podjął  obronę   i  wykorzystując słabe  punkty obstawy pod  osłoną zabudowań  wycofał się około    300  metrów od meliny ,gdzie podczas wymiany strzałów został śmiertelnie  ranny i po   kilku minutach  zmarł.  Franczak  został  zastrzelony  21 października  1963 roku o  godzinie  15  minut  czterdzieści . W   nocy  o  21 ciało przewieziono  do  Akademii Medycznej  w Lublinie .  24  pażdziernika  1963  roku prokurator  Antoni Maślankozwrócił się  o zdjęcie  głowy i bez ubrania potajemnie pochowano  Lalka nacmentarzu komunalnym  w  Lublinie . Dopiero  w  1983  roku siostry  Franczaka przeniosły   jego prochy  na  cmentarz parafialny  w Piaskach  do  rodzinnego grobowca .Syn Danuty Mazur  i  Józefa   Franczaka   dowiedział  sie gdy  miał około  dziesięć  lat  . Marek  dopiero  w  1992 roku dostał zgodę  sądu na noszenie nazwiska ojca .  17  marca 2008  prezydent    Rzeczpospolitej  Polskiej  Lech   Kaczyński    nadał   pośmiertnie Józefowi  Franczakowi  ps. Lalek  Krzyż  Komandorski  z Gwiazd Orderu Odrodzenia Polski , order  odebrał  syn  Marek  Franczak   Józef  Franczak ps. Lalek  był ostatnim  poległym w boju partyzantem  podziemia poakowskiego na  terenie  Polski .

Na terenie  tzw . bloku wschodniego   dopiero   28  września  1978  w zas KGB  poległ  August  Sabbe  ostatni żołnierz  formacji Leśnych Braci ,działających  na terenie Estonii , będącej wówczas częścią  ZSRR.

                  Literatura  :

                  1.Żołnierze  Wyklęci  Zapomniani  Bohaterowie

                  2.Ostatni Józef  Franczak     Poleszak  Sławomir

                  3.Żołnierze  Wyklęci     Joanna  Wieliczko  Szarkowa

Materiały udostępnił Kazimierz Socha- Borzestowski

Komentarze są wyłączone.